به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ موسسه فرهنگی - هنری ماهور کتاب «تعلیمات موسیقی: دستور تار» کلنل علینقی وزیری را به بهای ۹۰ هزار تومان منتشر کرد. این کتاب نخستین بار به سال ۱۳۰۱ هجری در برلین منتشر شد و نخستین منبع مکتوب در ردیف موسیقی ایرانی است.

وزیری این کتاب را پس از آنکه مدتی با میرزا عبدالله و آقا حسینقلی، از بزرگان موسیقی ردیف ایران، وقت صرف کرده بود به نگارش در آورد. این کتاب در سفر اروپای کلنل وزیری منتشر شد. این استاد برجسته موسیقی ایران پس از بازگشت به کشور نیز کتاب را گسترش داد و با عناوین مختلف بازنشر کرد.

«دستور تار» را نخستین کتاب تئوری موسیقی نوین ایرانی دانسته‌اند. وزیری در این کتاب، اعتدال مساوی را برای موسیقی ایرانی معرفی کرد و شیوه‌ای برای نت‌نویسی موسیقی ایرانی ابداع کرد که شامل دو علامت عرضی جدید بود (سری و کرن). او در این کتاب ساختار سازهای تار و سه‌تار و موقعیت نت‌هایشان را شرح داد و برخی از قطعات موسیقی ساخته خودش را نیز در این کتاب به چاپ رساند.

در حد فاصل سال ۱۲۹۰ که وزیری از ارتش کناره‌گیری کرد تا سال ۱۲۹۷ که به اروپا رفت، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های او نگارش چند کتاب موسیقی بود. او یک شیوهٔ نت‌نویسی برای موسیقی سنتی ایرانی ابداع کرد و قصد کرد که با استفاده از آن ردیف موسیقی ایرانی را مکتوب‌سازی کند. ابتدا به سراغ آقاحسینقلی رفت اما به توصیهٔ او نزد برادرش میرزاعبدالله رفت و ظرف مدت یک سال و نیم تمام ردیف میرزاعبدالله را به نت در آورد. سپس به نزد آقاحسینقلی بازگشت تا ردیف او را هم به نت در آورد اما به خاطر خلق و خوی خاص او (که با بی‌حوصلگی همراه بود) پس از نت‌نویسیِ سه دستگاه از ردیف او (شورِ وسط دسته، ماهور و همایون) از این کار دست کشید. با توجه به اینکه وزیری در سال ۱۲۹۲ به روسیه سفر کرد، گمان می‌رود که او تنها دو سال (۱۲۹۰ تا ۱۲۹۲) روی نت‌نویسی ردیف‌ها کار کرده باشد.

امروزه ممکن است این کتاب برای آموزش تارنوازی چندان کارآمد به‌نظر نیاید، اما به‌جهت اهمیت نقش تاریخی آن و مطالعه سیر تحول آموزش موسیقی ایرانی در سده‌ گذشته و نیز آگاهی از برخی نظریات علینقی وزیری، به‌ویژه درباره‌ی موسیقی ایرانی، می‌تواند مورد استفاده‌ی محققان قرار گیرد.